CZYM JEST IBS (ZESPÓŁ JELITA DRAŻLIWEGO)?
IBS jest jednym z najczęstszych zaburzeń żołądkowo-jelitowych, dotykającym 10-15% dorosłych. ¹ Ból brzucha, zmiany rytmu wypróżnień, wzdęcia, rozdęcie, naglące parcie na stolec są objawami typowymi dla IBS. ¹ Na podstawie kryteriów III Rzymskich, można wyróżnić pewne podtypy: IBS-D - postać z przewagą biegunki, IBS-C - postać z przewagą zaparcia, IBS-M – postać mieszana (biegunkowo-zaparciowa) oraz IBS-U postać nieokreślona zespołu jelita drażliwego, która nie spełnia kryteriów wymienionych rodzajów, jednak mimo to pacjenci wciąż odczuwają różne jego objawy.
Biorąc pod uwagę liczbę różnych objawów, jest mało prawdopodobne, aby jedna przyczyna wyjaśniła rozwój choroby. Badania sugerują, że na rozwój IBS ma wpływ wiele czynników, a wśród nich wyróżniamy:
- Zaburzenia motoryki jelit
- Uszkodzenie nabłonka jelitowego
- Nadwrażliwość trzewna i stan zapalny
- Czynniki psychologiczne
- Brak równowagi neuroprzekaźników ¹
IBS A MIKROBIOM
Ostatnie badania nad mikrobiomem zgodnie potwierdziły, że zaburzenia mikroflory jelitowej mogą sprzyjać rozwojowi i utrzymywaniu się objawów w IBS. ¹ Dowiedziono również mniejszą różnorodność mikrobioty jelitowej u osób cierpiących na IBS w porównaniu ze zdrowymi osobami. ² Siedmiotygodniowe badanie przeprowadzone na osobach ogólnie zdrowych wykazało mniej bakterii z rodzaju Bifidobacterium u osób doświadczających bólu brzucha w porównaniu z osobami niezgłaszającymi bólu. ³ Okazuje się, że zaburzenia mikrobiomu jelitowego mogą mieć wpływ na każdy z czynników rozpatrywanych jako przyczyniający się do rozwoju IBS.
ZABURZENIA MOTORYKI JELIT
Wykazano, że mikroflora jelitowa wpływa na motorykę jelit zarówno poprzez stymulację mięśni przewodu pokarmowego, ⁴ jak i osłabianie ich kurczliwości ⁵. Wykazano, że metan jako uboczny produkt fermentacji zachodzącej przy u dziale niektórych szczepów bakterii (głównie szczepów patogennych) spowalnia pasaż jelitowy. Badania wykazały wyższe poziomy wydychanego metanu w testach oddechowych u osób cierpiących na IBS-C.
USZKODZENIE NABŁONKA JELITOWEGO
Interakcja mikroflory jelitowej i śluzówki nabłonka przewodu pokarmowego reguluje wchłanianie, wydzielanie oraz przepuszczalność jelit. ² Sugeruje się, że kliniczne objawy IBS mogą być związane z nieprawidłowościami strukturalnymi i funkcjonalnymi bariery śluzowej. Uszkodzenie tej bariery może prowadzić do dyskomfortu i odczuwanego bólu ⁹, a także odgrywać znaczącą rolę w zaburzeniach funkcjonowania poznawczego w IBS. ²
NADWRAŻLIWOŚĆ TRZEWNA I STAN ZAPALNY
Przerost bakterii chorobotwórczych w jelitach prowadzi do zaburzonej fermentacji w okrężnicy. ¹¹ Ta zaburzona fermentacja może wytwarzać toksyczne gazy, takie jak siarkowodór (H2S), co wiąże się ze zwiększonym bólem trzewnym i stanem zapalnym. ¹² Zaburzony skład mikrobioty może potencjalnie powodować stan zapalny niskiego stopnia i w efekcie wspierać prozapalną społeczność drobnoustrojów. ² Barbara i wsp. w 2004 zaobserwowali zwiększoną liczbę komórek tucznych w błonie śluzowej w bliskim sąsiedztwie komórek nerwowych, co istotnie korelowało z nasileniem i częstotliwością bólu brzucha u pacjentów z IBS.
CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE
Wpływ zaburzonej mikrobioty jelitowej na zachowanie i nastrój u ludzi został dobrze udokumentowany w literaturze naukowej. ¹ Okazuje się, że zaburzona mikroflora jelitowa, którą obserwuje się wśród pacjentów z IBS koreluje z depresją i niepokojem.¹ Co ciekawe, IBS często określany jest jako zaburzenie związane ze stresem. Stres może negatywnie wpływać na skład mikrobioty jelitowej, podczas gdy sam mikrobiom może regulować zaburzenia endokrynne. ²
BRAK RÓWNOWAGI W NEUROPRZEKAŹNIKACH
Sygnały stresowe przesyłane są z mózgu do jelit, a następnie przekształcane w neuroprzekaźniki i cytokiny prozapalne, z których oba mogą mieć znaczący wpływ na fizjologię przewodu pokarmowego. ¹³ Głównym neuroprzekaźnikiem w przewodzie pokarmowym jest serotonina, której receptory są zaangażowane w kontrolę czynności przewodu pokarmowego. ¹⁴ Badania wykazały zmniejszenie poziomu serotoniny w osoczu pacjentów z IBS z postacią zaparciową, ale zwiększenie jej poziomu wśród pacjentów z postacią biegunkową IBS. ¹⁵ Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe syntetyzowane przez bakterie jelitowe modulują wydzielanie serotoniny. ² Z tego powodu uznawane są jako ważny determinant produkcji serotoniny i homeostazy organizmu ¹⁶.
PROBIOTYKI W IBS
Badania sugerują, że działanie probiotyków wydaje się korzystnie wpływać na motorykę jelit, nadwrażliwość trzewną, zaburzenia nabłonka jelitowego i układu odpornościowego, metabolizm przewodu pokarmowego, dysfunkcje osi jelitowo-mózgowej i zaburzenia psychologiczne. ¹ Wiele badań klinicznych wykazało istotną poprawę ogólnych objawów IBS po zastosowaniu wieloszczepowego suplementu probiotycznego. ¹⁷ ²⁰ Sugeruje się, że wielogatunkowe produkty probiotyczne mogą mieć korzystniejszy, bardziej zróżnicowany wpływ na objawy IBS ze względu na zdolność do kolonizacji kilku obszarów przewodu pokarmowego, szerszy zakres cech funkcjonalnych i wykazywany efekt synergii między poszczególnymi szczepami. ²¹ Poniższa tabela zawiera szczegółowe informacje na temat badań klinicznych przedstawiających korzyści wynikające ze stosowania probiotyków w modulowaniu możliwych rozwijających się czynników IBS.
