Mikrobiota jelitowa - jak objawiają się jej zaburzenia?

Mikrobiota jelitowa ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ jej zaburzenia mogą prowadzić do problemów zdrowotnych. Dynamiczny tryb życia, nieprawidłowa dieta czy przewlekły stres to jedne z czynników, które niekorzystnie wpływają na jej równowagę. W tym wpisie powiemy, jakie są główne objawy, przyczyny i skutki zaburzeń mikrobioty jelitowej, zaczynając od przedstawienia jej szczegółowej definicji. Omówimy także sposoby na przywrócenie równowagi mikrobiomu.

Co to jest mikrobiota jelitowa?

Mikrobiota jelitowa to zbiór mikroorganizmów, takich jak bakterie, grzyby, wirusy i archeony, które zasiedlają przewód pokarmowy człowieka. Stanowi ona integralną część organizmu, odgrywając ważną rolę w procesach trawiennych, metabolizmie, produkcji witamin i regulacji układu odpornościowego, a także wpływając na zdrowie psychiczne. Zróżnicowana i zdrowa mikroflora jelitowa wspomaga regulowanie procesów zapalnych organizmu. Wpływa jednocześnie na zdrowie psychiczne poprzez tzw. oś jelito-mózg. Zaburzenia mikrobiomu jelit odnoszą się do stanów, w których równowaga między korzystnymi a szkodliwymi mikroorganizmami zostaje zakłócona. To z kolei prowadzi do problemów metabolicznych, osłabienia oporności, czy do takich dolegliwości jak wzdęcia, zaparcia, biegunki i zespół jelita drażliwego (IBS).

Przyczyny zaburzeń mikrobioty jelitowej

Zaburzenia mikrobiomu są powodowane przez różne czynniki, które działają pojedynczo lub łącznie. Prowadzą do zakłócenia równowagi mikroorganizmów w jelitach. Najczęściej zaburzenia mikrobioty jelitowej są powodowane przez:

Długotrwałe stosowanie antybiotyków

Antybiotyki, mimo że są potrzebne do skutecznego leczenia niektórych infekcji, mogą niszczyć zarówno patogenne, jak i korzystne bakterie w jelitach. Ich długotrwałe stosowanie prowadzi do zmniejszenia różnorodności mikroflory. Sprzyja to rozwojowi szkodliwych mikroorganizmów, który w konsekwencji może prowadzić do osłabienia funkcji barierowych jelit, a także ich zwiększonej przepuszczalności, powodując przewlekłe stany zapalne.

Stres

Stres jest jednym z głównych czynników wpływających na zaburzenia mikrobioty jelitowej. Gdy jest on długotrwały, aktywuje oś podwzgórze-przysadka-nadnercza (HPA), prowadząc do nadmiernego wydzielania kortyzolu. Pod pojęciem tym kryje się hormon stresu. Kortyzol może wpływać na zmniejszenie różnorodności mikroflory jelitowej oraz zakłócać równowagę pomiędzy korzystnymi a szkodliwymi mikroorganizmami. Jego utrzymujący się wysoki poziom negatywnie wpływa na oś jelito-mózg, nasilając objawy takich schorzeń jak zespół jelita drażliwego (IBS) oraz pogarszając ogólne samopoczucie psychiczne.

Niewłaściwa dieta

Dieta uboga w błonnik, a bogata w cukry proste oraz tłuszcze nasycone, sprzyja rozwojowi bakterii patogennych, jednocześnie ograniczając wzrost korzystnych drobnoustrojów. Brak różnorodności właściwych składników odżywczych w diecie może prowadzić do zaburzeń mikrobioty jelitowej, negatywnie wpływając na działanie układu pokarmowego i odpornościowego.

Choroby przewlekłe i infekcje

Choroby takie jak cukrzyca, schorzenia autoimmunologiczne i przewlekłe infekcje mogą prowadzić do zaburzeń mikrobiomu. Współistniejące stany zapalne dodatkowo obciążają równowagę mikroflory, osłabiając jej zdolność do regeneracji oraz utrzymania prawidłowych funkcji. To z kolei prowadzi do dalszych problemów zdrowotnych. Zaburzenia mikrobioty jelitowej są wynikiem działania wielu czynników zewnętrznych lub wewnętrznych. Oprócz długotrwałego stosowania antybiotyków, stresu i niewłaściwej diety można wyróżnić również palenie papierosów, nadmierną konsumpcję alkoholu czy problemy ze snem. Czynniki genetyczne oraz przewlekłe choroby także mogą prowadzić do zaburzeń mikrobiomu.

Jak objawiają się zaburzenia mikrobioty jelitowej?

Zaburzenia mikrobiomu mogą objawiać się w różny sposób, a ich symptomy wpływają nie tylko na układ pokarmowy, ale również na inne systemy w organizmie. Wśród najczęstszych wyróżnia się zarówno problemy fizyczne, jak i ogólnoustrojowe, które mogą wskazywać na zakłócenia w równowadze mikroflory jelitowej.

Objawy fizyczne

Problemy trawienne - zaburzenia mikrobiomu często powodują wzdęcia, gazy, bóle brzucha, zaparcia i biegunki. Nieprawidłowy skład mikroflory utrudnia prawidłowe trawienie i wchłanianie składników odżywczych, prowadząc do tych objawów. Zespół jelita drażliwego (IBS) - zazwyczaj objawia się bólami brzucha, nieregularnym wypróżnianiem i wzdęciami, będąc często występującym problemem związanym z zaburzeniami mikrobioty. Dysbioza jelitowa wpływa na motorykę jelit i równowagę pomiędzy mikroorganizmami, co sprzyja rozwojowi IBS.

Problemy ogólnoustrojowe

Osłabiona odporność - zaburzenia mikrobiomu niekorzystnie wpływają na działanie układu odpornościowego. Większość komórek odpornościowych znajduje się właśnie w jelitach pełniących ważną funkcję w ochronie organizmu przed patogenami. Problemy skórne - zmiany w mikrobiocie jelitowej mogą negatywnie wpływać na kondycję skóry, prowadząc do problemów takich jak trądzik, egzema czy łuszczyca. Problemy psychiczne - mikroflora jelit ma wpływ na wytwarzanie neuroprzekaźników, takich jak serotonina, która odpowiada za nastrój, poczucie szczęścia czy zdolność do radzenia sobie ze stresem. Zaburzenia mikrobiomu mogą prowadzić do takich stanów jak lęk i depresja.

Diagnostyka zaburzeń mikrobioty jelitowej

Diagnostyka zaburzeń mikrobioty jelitowej obejmuje kilka metod. Jedną z nich jest analiza kału, którą powszechnie się wykonuje w wyspecjalizowanych laboratoriach. Pozwala ona na określenie składu mikroflory jelitowej i identyfikację ewentualnych nieprawidłowości. Kolejną metodą są testy oddechowe, takie jak test wodorowy lub test na obecność bakterii wytwarzających gazy, które pozwalają na wykrycie nadmiernego wzrostu mikroorganizmów w jelitach (SIBO). W diagnostyce uwzględnia się również ocenę objawów klinicznych pacjenta. W przypadku podejrzenia dysbiozy jelitowej ważna jest konsultacja z lekarzem, który dobierze odpowiednie badania oraz zaplanuje dalsze leczenie.

Jak wspierać mikrobiotę jelitową?

Wsparcie zdrowia mikrobioty jelitowej ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Zachowana równowaga mikroorganizmów pomaga w prawidłowym działaniu układu trawiennego, immunologicznego czy psychicznego. Sposobem na utrzymanie lub poprawienie mikrobiomu staje się odpowiednia dieta i prowadzenie zdrowego stylu życia.

Dieta

Dieta pełna błonnika, prebiotyków i probiotyków to podstawa zachowania zdrowej mikroflory jelitowej. Ważne są również owoce, warzywa, pełnoziarniste zboża oraz fermentowane produkty mleczne typu jogurt, maślanka czy kefir. Włączone do codziennej diety kiszonki także pozwalają dostarczyć organizmowi składników wspierających wzrost korzystnych bakterii, zapobiegając tym samym zaburzeniom mikrobioty jelitowej. Należy unikać nadmiaru cukrów prostych, tłuszczów nasyconych oraz przetworzonej żywności.

Styl życia

Oprócz diety, styl życia odgrywa równie ważną rolę we wspieraniu mikrobioty jelitowej. Regularna aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na zdrowie jelit, poprawiając ich perystaltykę i zwiększając różnorodność mikroorganizmów. Ważne staje się także zarządzanie stresem, który w nadmiarze również może negatywnie wpływać na mikroflorę. Odpowiednia ilość snu i ograniczenie używek, takich jak alkohol i papierosy, także wspierają utrzymanie równowagi mikrobioty. Zdrowie układu trawiennego zapewnią też regularne pory spożywania zbilansowanych posiłków. Świadome wybory sprzyjające zdrowiu jelit przynoszą korzyści nie tylko układowi trawiennemu, ale także odporności i samopoczuciu psychicznemu. Dbając o mikrobiotę, inwestuje się w długofalowe wsparcie organizmu.

Prawidłowa suplementacja

Suplementacja probiotykami, traktowana jako dodatek do zrównoważonej diety, pozwala szybko i wygodnie dostarczyć organizmowi korzystne szczepy bakterii - nieodzowne we wspieraniu zdrowej mikroflory jelitowej. Na tym obszarze ważny staje się wybór odpowiednich preparatów. Dla osób, które szukają kompleksowego wsparcia świetnie się sprawdzają probiotyki wieloszczepowe. Dzięki temu, że zawierają różne, korzystne szczepy bakterii pomagają zwiększyć różnorodność mikroflory jelitowej, poprawiając perystaltykę i trawienie laktozy. Sprzyjają także redukcji wzdęć i łagodzeniu objawów zespołu jelita drażliwego. Synergiczne działanie wieloszczepowych probiotyków pozwala wzmocnić układ odpornościowy, zwiększając odporność organizmu na infekcje oraz zapobiegając stanom zapalnym. Wspierają one też lepsze wchłanianie składników odżywczych, co przekłada się na poprawę ogólnego stanu zdrowia.

Wieloszczepowy probiotyk na IBS

Konsumenci często decydują się na wieloszczepowy probiotyk na IBS, ponieważ wykazuje wyższą skuteczność w łagodzeniu objawów związanych z tym schorzeniem. Preparat pozwala niwelować ból brzucha, wzdęcia, nieregularne wypróżnienia czy uczucie pełności. Dzięki kompleksowemu działaniu różnych szczepów bakterii suplement pomaga przywrócić równowagę mikroflory jelitowej, łagodząc dolegliwości. W przypadku tego schorzenia, zaburzenia mikrobiomu prowadzą do wzdęć, biegunek i zaparć. Probiotyki wieloszczepowe pomagają w regulacji perystaltyki jelit, poprawiając trawienie oraz stabilizując florę bakteryjną. W dłuższej perspektywie preparaty potrafią zmniejszyć intensywność objawów IBS i znacznie poprawić jakość życia.